افسردگی در کودکان نوعی اختلال خلقی و عاطفی است که فراتر از احساس غم و اندوه است. افسردگی در روحیه و موفقیت کودک در فعالیت های گروهی و تحصیلات تاثیر منفی خواهد داشت.
اختلال افسردگی مربوط به سنین بزرگسالی نیست. کودکان نیز علائم افسردگی را مانند سایرین بروز می دهند و مراقبین و والدین کودک باید به تغییرات خلقی کودک توجه کنند. زیرا تشخیص و درمان به موقع این اختلال از بروز پیامدهای ناخوشایند بیماری در سنین بزرگسالی جلوگیری می کند.
تغییراتی که باید در سنین کودکی مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
- تغییر در اشتها
- تغییر در الگوی خواب
- تحریک پذیری
- احساس نا امیدی و بی ارزش بودن
- عدم تمایل به برقراری ارتباط با دیگران
- خوشحال نشدن از اتفاقاتی که کودکان را در این سنین به وجد می اورد
- مشکل حافظه و فراموش کردن رخدادها
- گریه کردن بی دلیل
- افزایش و کاهش ناگهانی وزن
- بیماری های جسمی بدن علل شناخته شده
- افکار مرگ و خود کشی
اگر حداقل دو مورد از نشانه های فوق بیش از دو هفته در بیشتر روزهای هفته و ساعات روز در کودک مشاهده شد باید با روانشناس کودک در این زمینه صحبت کنید. البته باید توجه داشت هر یک از این علائم قطعا نشانه افسردگی نیست و نیاز به بررسی متخصین حوزه روانشناسی کودک است. علائم افسردگی در تمامی کودکان یکسان نیست و با توجه به شرایط، جنسیت و … علائم مختلفی در کودکان بروز پیدا می کند.
علت بروز علائم افسردگی در کودکان چیست؟
علت بروز افسردگی در کودکان به دلیل حساسیت بیشتر این گروه سنی باید به صورت جدی پیگیری و برطرف شود. گاهی کودکان به دلیل نقایص جسمی و ظاهری دچار افسردگی می شوند. حضور در خانواده با خلق افسرده و یا خانواده های پر تنش که در انها کودک شاهد بحث و جدل و یا اعتیاد و همچنین بی تفاوتی است مشخصا منجر به اختلال افسردگی در کودک می شود. اعتماد به نفش پایین و یا شکست در روند تحصیلی از دیگر عوامل موثر بر بروز افسردگی در کودکان است.
اتفاقاتی مانند از دست دادن والدین و یا فردی که به او وابستگی عاطفی داشته است نیز می تواند منجر به افسردگی شود.
افسردگی نباید با تغییرات طبیعی مرتبط با سن و تکامل کودک به ویژه در دوران نوجوانی اشتباه گرفته شود. زیرا در صورت بی توجهی و عدم درمان شاهد بروز سایر اختلالات و ایجاد شخصیت ضد اجتماعی در کودک خواهیم بود.
درمان افسردگی در کودکان
کاملا واضح است که درمان افسردگی توسط والدین به تنهایی امکان پذیر نیست. زیرا علت این اختلال باید دقیقا توسط متخصص تشخیص داده شود و در صورت نیاز کودک تحت دارو درمانی قرار گیرد. درمان افسردگی در کودکان باید در مراحل اولیه و قبل از تشدید علائم و تحت تاثیر قرار دادن زندگی کودک آغاز شود.
روش های درمانی بسیاری برای درمان افسردگی با توجه به تشخیص رواندرمانگر پیشنهاد می شود.
درمان شناختی ـ رفتاری
در این روش درمانی کودک درگیر فعالیت هایی می شود که باعث ایجاد روحیه مثبت در فرد هستند. در این روش کودک از طریق مهارت های موثربه حل مساله می پردازد.
رواندرمانی بین فردی
در این روش درمانی کودک می اموزد تا مهارت های لازم را برای حل مساله و کنار آمدن با شرایط استرس زا به کار بگیرد و از این طریق به بهبود ارتباطات بین فردی خود کمک کند.
خانواده درمانی
حمایت والدین از کودک در یادگیری مهارت های لازم در مدیریت زندگی و مدیریت روحیه خود بسیار مهم است. نقش مشارکت خانواده در روند درمان کودک در شناسایی و کنترل عوامل استرس زا نیز قابل توجه است.
دارو درمانی
درمان دارویی در درمان افسردگی متوسط تا شدید به خصوص زمانی که با رواندرمانی بین فردی و خانواده درمانی ترکیب شود نتیجه بهتری خواهد داشت.
آیا افسردگی در کودکان قابل پیشگیری است؟
احتمال بروز افسردگی در کودکانی که دارای سابقه افسردگی در خانواده هستند بیش از سایرین است. یکی از دلایل افسردگی مربوط به ژنتیک است.اما در سایر عوامل موثتر در افسردگی با تغییر در شرایط محیط زندگی کودک و افزایش اگاهی والدین می توان از بروز افسردگی جلوگیری کرد.
اموزش های مهارت های فرزند پروری به والدین کمک می کند تا کمتر کودکان خود را در معرض عوامل ایجاد کننده افسردگی قرار دهند.
