کم آبی در بدن زمانی اتفاق می افتند که بدن آب و مایعات کافی برای انجام فرآیندها وعملکرد طبیعی در اختیار ندارد و اگر اب کافی جایگزین نشود دچار اختلال در عملکرد خواهد شد. کمبود آب در هر سنی و در شرایط مختلف به وجود می اید اما در کودکان و سالمندان شرایط بحرانی ایجاد خواهد کرد. کم آبی در سالمندان ممکن است ناشی از مصرف داروهایی باشد که سالمندان به دلیل بیماری های شایع در این سن مصرف می کنند. عفونت هایی مانند کلیه و مثانه نیز از جمله علل ایجاد کننده کم آبی در سالمندان هستند. در مطالعه ای که بر روی ۱۵۰۰۰ سالمند آمریکایی انجام شد نتایج نشان داد که در سالمندان بالای ۷۱ سال ۹۵درصد مردان و ۸۳ درصد زنان در معرض کم آبی قرار دارند.
درمان کم آبی کم و یا متوسط با نوشیدن آب فروان و جایگزین کردن مایعات برطرف می شود، اما در زمان کم آبی شدید نیاز به معاینه فوری پزشکی خواهد بود.
نشانه ی بروز کم ابی در سالمندان اغلب با علائم زیر همراه است.
- عطش شدید
- تکرر ادرار
- رنگ ادرار تیره
- خستگی
- سرگیجه و گیجی
چه زمانی باید مشکل کم آبی سالمند را با پزشک در میان بگذاریم؟
- اگر سالمند بیش از ۲۴ ساعت دچار اسهال باشد
- اگر سالمند به شدت تحریک پذیر، خواب آلود و یا دچار کاهش فعالیت شدید باشد
- اگر سالمند دارای مدفوع خونی و بسیار تیره باشد
از مهمترین علل بروز کم آبی در سالمندان :
اسهال و استفراغ ناگهانی و شدید:
در این موقعیت بدن ناگهان آب و الکترولیت زیادی از دست میدهد به همین دلیل سالمند باید مایعات بیشتری دریافت کند.
تب شدید:
با افزایش دمای بدن احتمال از دست دادن آب بیشتر می شود و اگر تب با اسهال و استفراغ همراه باشد وضعیت وخیم تر خواهد شد.
تعرق شدید:
تعرق با از دست دادن آب بدن همراه است و اگر در زمان فعالیت و تعرق آب کافی جایگزین نشود منجر به کم آبی خواهد شد. هوای گرم و مرطوب تعرق را تشدید خواهد کرد.
افزایش ادرار:
تکرر در ادرار و افزایش حجم ادرار میتواند ناشی از ابتلا به دیابت تشخیص داده نشده و یا کنترل نشده باشد. مصرف برخی داروهای مدر که در درمان فشار خون استفاده می شوند نیز منجر به بروز کم آبی در این گروه سنی می شود.
پیشگیری از کم آبی در سالمندان:
در سالمندان به ویژه افرادی که دارای مشکلات کلیوی هستند، کم آبی بسیار خفیف نیز می تواند مشکلات عدیده ای را ایجاد کند و احتمال بستری در بیمارستان را افزایش دهد. از این رو مراقب و پرستار سالمند باید سالمند را با استفاده ازروش های مختلف به مصرف مایعات کافی در طول روز ترغیب کند.
تشویق سالمند به مصرف مایعات در طول روز:
سالمندان باید به جای مصرف یکجای مایعات با حجم زیاد در یک زمان، در ساعات مختلف در طول روز مایعات کافی بنوشند. برای دستیابی به این هدف مراقب و پرستار سالمند باید برنامه مشخصی برای مصرف مایعات طراحی کنند. مصرف مایعات اغلب در ساعات اولیه صبح صورت بگیرد. برای رفع مشکل تحرک در سالمندان برای فراهم کردن آب، باید اب کافی در نزدیکی سالمند قرار دهید تا دسترسی راحت تری داشته باشد و در زمان مشخص مایعات مورد نیاز را دریافت کند.
هرچه به زمان خواب سالمند نزدیک می شوید باید مصرف مایعات را محدودتر کنید تا سالمند با مشکل تکرر ادرار در زمان خواب مواجه نشود.
مصرف غذاهای مایع:
مصرف غذاهای حاوی آب زیاد مانند سوپ، ژله، ماست، میوه، سبزیجات میتواند به رفع مشکل کم آبی در سالمند کمک کند.
اجتناب از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل:
نوشیدن الکل، قهوه و سایر نوشیدنی های کافئین دار به دلیل اثر مدر بودن خود باعث از دست رفتن حجم زیادی از آب در سالمندان خواهد شد.
استفاده از نوشیدنی های طعم دار:
در اغلب موارد افراد از طعم آب ساده لذت نمیبرند. در این موقعیت می توان با استفاده از شیر، آب میوه طبیعی و برخی از دمنوش هایی که مورد تایید پزشک قرار گرفته باشند نیز برای سالمند استفاده کرد.
اگر در سنین سالمندی قرار دارید و و یا عزیزانتان را در معرض کم آبی میبینید با یک آزمایش ساده میتوانید قبل از مراجعه به پزشک وضعیت کم آبی خود و یا نزدیکانتان را بررسی کنید. به این روش که با کشیدن پوست و توجه به سرعت برگشت پوست به حالت اولیه روزانه وضعیت کم آبی سالمند را ارزیابی کنید. درصورتی که پوست به آهستگی به حالت اولیه برگردد باید به سالمند مایعات را به تدریج بنوشانید.
