دیابت یکی از بیماری های فراگیر در سطح جهان است و روز به روز به تعداد مبتلایان آن اضافه می‌شود. از آنجا که بخش عظیمی از مبتلایان در سنین مدرسه شناسایی می‌شوند، مراقبت از کودکان دیابتی یک از اصلی ترین نگرانی‌های سازمان‌های بهداشتی در هر کشور است. در این مقاله، به بررسی دیابت و انواع آن، روش های کنترل و خودمراقبتی در کودکان می‌پردازیم.
دیابت چه نوع بیماری در کودکان است ؟
دیابت بیماری‌ای است که در آن مشکلات تولید و یا جذب انسولین به صورت ارثی یا اکتسابی در فرد وجود دارد. هنوز روش درمان خاصی برای آن کشف نشده و تنها راه کنترل و جلوگیری از تشدید آن مصرف انسولین و رعایت رژیم غذایی است. این بیماری با ایجاد اختلالات گوناگون و تهدید سیستم عصبی،کلیه،قلب و چشم، بر فعالیت روزانه‌ی فرد مبتلا تاثیر می‌گذارد.
انواع دیابت
دیابت شیرین معمولا‌ً در سنین پایین قابل تشخیص است. این اختلال در اثر ساخته نشدن و تولید میزان ناچیز انسولین پدیدار می‌شود. استفاده‌ی انسولین راهی برای مدیریت آن است. سبک زندگی و رژیم غذایی در تشکیل آن نقش موثری ندارد زیرا ریشه‌ی آن بیشتر ژنتیکی است.
درباره ی دیابت نوع دوم باید گفت که بیشتر در افراد مسن با سابقه‌ی مصرف بالای قند و چربی و رژیم غذایی بد مشاهده می‌شود. ژنتیک در آن بی تاثیر نیست اما تعداد کودکان درگیر آن، در مقایسه با دیابت نوع یک، بسیار کمتر است.
دیابت در کودکان
در حالتی که سابقه‌ی دیابت درخانواده وجود داشته باشد، احتمال ابتلای فرزندان خانواده بیشتر می‌شود. توانایی مراقبت از کودکان دیابتی یکی از مهارت های اصلی اعضای یک خانواده با سابقه دیابت است. تا زمانی که کودک در دامن خانواده رشد می‌کند مسئولیت رسیدگی به آن با افراد حاضر در خانه است؛ اما با بالا رفتن سن و گذراندن ساعات خارج از خانه باید افراد مرتبط با او را از وضعیت سلامتی‌اش آگاه کرد.
مراقبت از کودکان دیابتی: خارج از خانه
مراقبت از کودکان دیابتی به دو دسته مراقبت های روزانه و چکاپ دوره ای تقسیم می شود. مراقبت روزانه شامل اندازه گیری قندخون و تزریق انسولین می‌شود. چکاپ های دوره ای در بازه های زمانی ماهانه یا هر سه ماه یکبار، به بررسی میزان پیشرفت بیماری و نوشتن پلن درمانی جدید می‌پردازد.
قسمت بهداشت و پرستاری در مدرسه نقش مهمی در سلامت کودکان ، به ویژه کودکان دیابتی ایفا می‌کند. والدین این کودکان باید در ابتدای سال تحصیلی برنامه‌ی انسولین و سابقه‌ی دیابت در فرزندشان را با مسئولین مربوطه در مدرسه به اشتراک بگذارند.
در صورتی که سن کودک کمتر از آن است که خود به تنهایی از پس مدیریت انسولین برآید، مسئولیت مراقب‌های بهداشتی در مدرسه سنگین‌تر می‌شود. نرمال نبودن قند خون تاثیرات سوء در یادگیری مطالب مدرسه دارد و باید در صورت پایین بودن قند خون یک میان وعده مصرف شود. برای پایین آوردن قند خون بالا نیز تزریق انسولین کمک کننده است.
کودکان دیابتی نیز مانند دیگر کودکان نیاز به توجه و محبت دارند و باید در نظر بگیریم که به دلیل ناراحتی های ناشی از بیماری، گاهاً به توجه و مراقبت بیشتری از لحاظ عاطفی نیاز دارند. روش های درمان تهاجمی و گذراندن زمان در مراکز بهداشتی و بیمارستان می تواند به ایجاد نوعی ترس در ناخودآگاه آن ها بینجامد که باید مدیریت شود.
مراقبت از کودکان دیابتی: خودمراقبتی
از آنجا که تداوم در مراقبت برای مبتلایان دیابت امری ضروری است، یادگیری صحیح یکی از رکن های مراقبت از کودکان دیابتی است. از آنجا که کودک، ساعات طولانی را در مهدکودک و یا مدرسه می‌گذراند، باید از اقدامات لازم در هر موقعیتی آگاه باشد.
سن شروع مدرسه سن مناسبی برای شروع استقلال کودک در نگه داشتن قند خون خود در رنج طبیعی است. در ۶-۷ سالگی مهارت های کودک برای انجام فعالیت‌های ظریف بهبود می‌یابد و آموزش های کنترل دیابت مثمر ثمر واقع می‌شود.همچنین افراد در این سن توانایی یادگیری بالایی دارند و مطالب آموخته شده به سختی از ذهنشان پاک می‌شود.
جمع بندی
افراد زیادی در دنیا در حال دست و پنجه نرم کردن با انواع دیابت هستند. کودکان به دلیل عدم استقلال و تکمیل نشدن قسمت های مختلف مغزی، نیاز به کنترل و حمایت بیشتری نسبت به مبتلایان بالغ دارند. امید است با آموزش صحیح مراقبت های بهداشتی، کنترل بیماری را به دست گرفته و بیماران بتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند.
