کبد شما به عنوان یک اندام حیاتی مدام در حال کار است. وظایف کبد مانند فیلتر کردن سموم از جریان خون، متعادل کردن درشت مغذی‌ها و ریز مغذی‌ها و تنظیم هورمون‌ها است. جالب است شما حتی نمی دانید که اصلا کار می کند. از همه وحشتناک تر اینکه حتی زمانی که به درستی کار نمی کند، ممکن است متوجه هیچ چیز غیرعادی نشوید. اما بیماری‌های کبدی که مورد توجه قرار نمی‌گیرد می‌تواند به نارسایی کبدی منجر شود. نارسایی و به دنبال آن از کار افتادن این اندام می تواند منجر به مرگ شما شود.
خوشبختانه، کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از بیماری کبد انجام دهید. رعایت یک سبک زنگی سالم بر پایه ورزش و استفاده از مواد غذایی سالم می تواند شما را از این بیماری در امان بدارد. توجه به انتخاب مواد غذایی سالم و نوشیدنی های سالم در طول شبانه روز به ندرت تبدیل به سبک زندگی سالم خواهد شد. افرادی که با سبک زنگی سالم زنگی می‌کنند آگاهانه مواد غذایی سالم و نوشیدنی های سالم گیاهی پاراج را مصرف می کنند به مراتب کبد سالم تری دارند. ریسک ابتلا به بیماری هایی مانند کبد چرب برای مصرف کنندگان مواد غذایی سالم بسیار کم است.
علاوه بر مصرف مواد غذایی سالم و نوشیدنی های سالم روش هایی برای پاکسازی کبد وجود دارد. شاید شنیده باشید که سم زدایی روش خوبی برای حفظ سلامت کبد شماست. به خواندن ادامه دهید تا بدانید که آیا سم زدایی واقعا کمک می کند و چه کارهای دیگری می توانید برای حفظ یک کبد قوی و سالم انجام دهید.
در این مقاله با انواع روش هایی برای سم زدایی و پاکسازی کبدآشنا خواهیم شد. عدم مصرف الکل، عدم مصرف دارو ها و مکمل های غیر ضرور، ورزش و رعایت یک رژیم غذایی سالم می تواند سلامتی کبد شما را تضمین کند.
آیا سم زدایی یا پاکسازی کبد موثر است؟
سم زدایی کبد این روزها همه جا وجود دارد. آنها معمولاً شامل رژیم‌های غذایی، چای، آب‌میوه‌ها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها یا ترکیبی از محصولاتی هستند که ظاهراً سموم را از بدن دفع می‌کنند و به کاهش وزن کمک می‌کنند. این پاکسازی ها بر اساس این ایده است که مواد شیمیایی و سموم به طور مداوم در سیستم شما ایجاد می شوند. اما این یک تصور اشتباه است.
در واقع، کبد شما اجازه نمی دهد مواد بالقوه مضر تجمع کنند. هنگامی که یک سم وارد بدن شما می شود، کبد شما به سرعت آن را به چیزی کمتر مضر تبدیل می کند. در نهایت دفع می شود. هیچ کاری نمی توانید برای کمک به این روند انجام دهید. اگر کبد شما قبلاً این کار را به تنهایی انجام نمی داد، عملکرد بدن شما با مشکل مواجه می شد.
جای تعجب نیست که هیچ مدرک علمی دال بر اثر سم زدایی و پاکسازی وجود ندارد. از آنجایی که محصولاتی مانند چای و مکمل ها مانند داروها تنظیم نمی شوند، عوارض جانبی طولانی مدت آنها اغلب ناشناخته است. اگر بیش از حد زیاد مصرف کنید، این محصولات حتی می توانند به کبد شما آسیب بزنند. اتخاذ یک سبک زندگی سالم استراتژی بسیار بهتری برای ایمن نگه داشتن کبد و عملکرد خوب آن است.
چه چیزی می تواند به بهبود سلامت کبد شما کمک کند؟
انتخاب های روزمره و عادات سبک زندگی شما می تواند در دراز مدت بر سلامت کبد شما تأثیر بگذارد. اگرچه ممکن است این استراتژی‌ها به سادگی پاکسازی یک‌باره به نظر نرسند، اما احتمالاً از کبد شما محافظت می‌کنند و آن را سالم نگه می‌دارند. استفاده از مواد غذایی سالم و نوشیدنی های گیاهی سالم و تبدیل شدن به عادت، می تواند به شما در داشتن کبد سالم کمک کند.
سبک زندگی سالم در محافظت از کبد
۱- خودداری از مصرف الکل
کبد شما هر نوشیدنی الکلی که مصرف می کنید، از جمله شراب، آبجو و الکل را پردازش می کند. هر چه بیشتر بنوشید، کبدتان سخت‌تر کار می‌کند. با گذشت زمان، نوشیدن بیش از حد الکل می تواند عوارضی داشته باشد و سلول های کبد را از بین ببرد. بیماری کبدی مرتبط با الکل شامل چندین بیماری مختلف کبدی است، مانند:
- بیماری کبد چرب الکلی
- هپاتیت الکلی حاد
- سیروز الکلی
برای جایگزین کردن الکل می توانید انواع سردنوش و دمنوش های گیاهی متناسب با ذائقه و سلیقه ی خود انتخاب کنید . تا علاوه بر جلوگیری از بیماری های کبدی، سلامتی سایر اندام های خود را نیز تضمین کنید.
۲- مصرف داروها را کنترل کنید
همه داروها (چه بدون نسخه یا تجویز شده توسط پزشک) در نهایت از کبد شما عبور می کنند و در آنجا تجزیه می شوند. اکثر داروها وقتی طبق دستور مصرف شوند برای کبد شما بی خطر هستند. با این حال، مصرف بیش از حد یک دارو، مصرف بیش از حد آن، مصرف نوع نامناسب یا مصرف چند دارو به طور همزمان می تواند به کبد شما آسیب برساند.
جالب است بدانید، استامینوفن (تیلنول) نمونه ای از داروهای رایج بدون نسخه است که در صورت مصرف نادرست می تواند عواقب جدی برای کبد شما داشته باشد. شما هرگز نباید بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم استامینوفن را در یک زمان مصرف کنید یا از حداکثر دوز ۳۰۰۰ میلی گرم در روز تجاوز کنید. اگر نگران تأثیر یک دارو بر روی کبد خود هستید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. همچنین می توانید بخواهید که کبد خود را قبل و بعد از شروع داروی جدید آزمایش کنید.
۳- در مصرف مکمل ها اعتدال را رعایت کنید
بسیاری از افراد برای داشتن بدن سالم به جای قرار دادن روتین های طبعی میوه و سبزیجات از مکمل ها استفاده می کنند. استفاده مکمل هایی مانند ویتامین ها، مواد معدنی، گیاهان و داروهای طبیعی توسط کبد شما پردازش می شوند. فقط به دلیل طبیعی بودن یک محصول به این معنی نیست که عواقب طولانی مدتی برای کبد شما نخواهد داشت. در واقع، بسیاری از محصولات به ظاهر بی ضرر قادر به ایجاد آسیب هستند.
در پژوهش های انجام شده در سال ۲۰۱۷، اثبات شده که مصرف بیش از حد چای سبز، و عصاره چای سبز یکی دیگر از مکمل های گیاهی رایج است که ممکن است بر کبد شما تأثیر بگذارد. حتی ویتامین ها، به ویژه ویتامین A و نیاسین، در صورت مصرف بیش از حد آنها می توانند باعث آسیب کبدی شوند. برای جلوگیری از عوارض کبدی، قبل از مصرف مکمل ها با پزشک خود مشورت کنید.
۴- یک رژیم غذایی مناسب برای کبد اتخاذ کنید
این نباید تعجب آور باشد، اما رژیم غذایی شما نقش مهمی در سلامت کلی کبد شما دارد. برای اطمینان از اینکه رژیم غذایی شما در طولانی مدت برای کبد شما مفید است، گزینه های زیر را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
- غذاهای متنوع بخورید. غلات کامل، میوه ها و سبزیجات، پروتئین بدون چربی، لبنیات و چربی های سالم را انتخاب کنید. غذاهایی مانند گریپ فروت، زغال اخته، آجیل و ماهی های چرب فواید بالقوه ای برای کبد دارند.
- فیبر کافی دریافت کنید. فیبر برای کمک به عملکرد روان کبد شما ضروری است. میوه ها و سبزیجات و غلات کامل منابع عالی فیبر برای گنجاندن در رژیم غذایی شما هستند.
- هیدراته بمانید. اطمینان حاصل کنید که هر روز به اندازه کافی آب می نوشید تا کبد خود را در نوک بالا نگه دارید.
- غذاهای چرب، شیرین و شور را محدود کنید. غذاهایی که سرشار از چربی، قند و نمک هستند می توانند به مرور زمان بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. غذاهای سرخ شده و فست فودها نیز می توانند بر سلامت کبد شما تأثیر بگذارند.
- قهوه بنوشید. برای کاهش خطر بیماری های کبدی مانند سیروز و سرطان کبد نوشیدن قهوه را امتحان کنید. قهوه با جلوگیری از تجمع چربی و کلاژن، دو عامل در بیماری کبد، مبارزه می کند.
در رعایت یک رژیم غذایی سالم، مصرف آب را به حداکثر برسانید. میوه جات و سبزیجات را روزانه مصرف کنید. از غلات، پروتئین، چربی های سالم غافل نشوید. بهتر است مصرف فست فودها و غذاهای سرخ کرده را به حداقل برسانید. نوشیدن قهوه و برخی دمنوش های گیاهی برای سلامتی کبد شما بسیار تاثیر گذار است.
۵- ورزش روزانه را فراموش نکنید
فعالیت بدنی فقط برای سیستم اسکلتی عضلانی و قلبی عروقی شما مفید نیست. برای سلامتی کبد و سایر اندام های شما نیز مفید است. تمرینات مقاومتی ورزشی از تجمع چربی اطاف کبد جلوگیری می کند. همچنین برای درمان کبد چرب غیر الکلی نیز مفید است. برا ورزش لازم نیست از تمرین های سخت شروع می کنید. روزی ۳۰ دقیقه پیاده روی به مدت ۵ روز در هفته برای شروع نیز کافی است.
۶- بیماری هپاتیت را جدی بگیرید
هپاتیت یک بیماری است که باعث التهاب کبد می شود. برخی از انواع هپاتیت فقط علائم حاد و کوتاه مدت ایجاد می کنند. شما می توانید با درک نحوه انتشار رایج ترین انواع هپاتیت، از خود در برابر بماری هپاتیت محافظت کنید.
- هپاتیت A با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع فردی که مبتلا به هپاتیت A است منتقل می شود.
- هپاتیت B از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به هپاتیت B منتقل می شود. مایعات بدن شامل خون، ترشحات واژن و مایع منی است.
- هپاتیت C از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به هپاتیت C منتقل می شود.
بیماری هپاتیک یکی از خطرناک ترین عوامل برای ایجاد نارسایی کبد است. بهتر است انواع مختلف هپاتیت حاد را بشناسید. سپس اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری ها را در سبک زندگی خود پیش بگیرید. به این صورت از کبد خود در برابر ابتلا به بیماری های مختلف محافظت کرده اید.
۷- تماس خود را با سموم محیطی محدود کنید
کبد شما نه تنها مواد شیمیایی که از طریق دهان وارد بدن شما می شود را پردازش می کند، بلکه مواد شیمیایی که از طریق بینی و پوست وارد می شود را نیز پردازش می کند. برخی از محصولات خانگی روزمره حاوی سمومی هستند که می توانند به کبد شما آسیب برسانند، به خصوص اگر مرتباً با آنها تماس داشته باشید.
برای جلوگیری از آسیب طولانی‌مدت به کبدتان، محصولات و تکنیک‌های تمیزکننده ارگانیک را برای تمیز کردن خانه‌تان انتخاب کنید. از استفاده از آفت کش ها و علف کش ها در حیاط خانه خود خودداری کنید یا اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از استنشاق بخارات شیمیایی انجام دهید. اگر باید در داخل خانه از مواد شیمیایی یا ذرات معلق در هوا استفاده کنید – به عنوان مثال برای رنگ آمیزی – مطمئن شوید که فضای شما به خوبی تهویه می شود. اگر امکان پذیر نیست، ماسک بزنید.
کلام آخر
اگرچه سم‌زدایی‌ها و پاک‌سازی‌های کبد رایج شده‌اند، اما هیچ مدرک علمی دال بر اثربخشی آنها وجود ندارد. و از آنجایی که بسیاری از این محصولات مانند داروها تنظیم نمی شوند، اطلاعات کمی در مورد اثربخشی و عوارض جانبی طولانی مدت آنها وجود دارد. پاکسازی کبد بر اساس این ایده است که مواد شیمیایی و سموم به طور مداوم در سیستم شما انباشته می شوند، اما این یک تصور اشتباه است. به جای انتخاب سم زدایی کبد، یک گزینه مطمئن تر، تمرکز بر انتخاب ها و عادات سبک زندگی سالم است.
