یکی از اعضای بدن که نقش اساسی در حفظ سلامت بدن در زمینه پاکسازی سموم خون را برعهده دارد کلیه ها می باشند. خدای ناکرده اگر کلیه ها از کار بیفتد و نتواند خون را تصفیه کند سطح مایعات و مواد مضر خون افزایش پیدا می کند. از این رو ممکن است باعث مرگ بیمار هم گردد. در نوشته پیش رو در مورد دیالیز در منزل توضیحاتی خواهیم داد.
وظیفه کلیه ها در بدن
کلیه ها یکی از اندام های داخلی در بدن انسان هستند که در دو سمت پهلوی انسان قرار دارند و شبیه لوبیا هستند. مهمترین وظیفه کلیه ها در بدن پاک کردن و تصفیه خون از زباله ها می باشد.
این زباله ها یا مواد سمی چگونه وارد خون می شوند؟ خون وظیفه رساندن مواد مغذی را به سلول ها برعهده دارد. بعد از سوخت وسازهای شیمیایی مواد مغذی درسلول ها دریافت شده و موادی که مورد نیاز سلول هاست و بدن به آنها نیازی ندارد از طریق کلیه ها و دفع ادرار از بدن خارج می شود.
وظیفه دیگری که کلیه ها برعهده دارند در تعادل نگه داشتن حجم مایعات و مواد معدنی در بدن می باشد. بدین معنی که اگر کل مقدارآبی را که بدن دریافت می کند دریک ظرف و آبی که از بدن خارج می شود را در ظرف دیگر بریزیم آب موجود در دو ظرف یکسان می باشد.
هرچند آب موجود در بدن به روش های دیگری مانند عرق کردن، آب دهان و مدفوع خارج می شود اما مسیراصلی از طریق ادرار می باشد. در ادامه به بررسی مسئله دیالیز در منزل می پردازیم. با حضور پرستار بیمار این امر راحت تر صورت می گیرد.
نارسایی کلیه
در بعضی موارد بخاطر بروز بیماری ها، فشارخون بالا، دیابت و برخی موارد دیگر ممکن است به کلیه ها آسیب وارد گردد و دچارنارسایی حتی در صورت تشدید ازکارافتادن کلیه ها گردد. نارسایی کلیه علائمی دارد که عبارتند از:
- مشکل دفع ادرار و کاهش آن
- تورم پاها و قسمت پایین بدن بخاطر عدم دفع ادرارو احتباس مایع در بدن
- ضعف و خستگی شدید بدن
- پف کردن زیرچشم
- حالت تهوع
- گیجی
- تنگی نفس و احساس درد در ناحیه قفسه سینه
- ضربان قلب نامنظم
- انقباض ناگهانی عضلات
- بروز خارش شدید موضعی در بدن
- امکان تشنج
- در صورت تشدید بیماری امکان کما در فرد
دیالیز
همان طورکه اشاره شد هدف ما بررسی دیالیز در منزل است. باتوجه به فرایند نارسایی کلیه ها اگر سریع به این مسئله رسیدگی نشود و به موقع تحت درمان قرارنگیرد موجب مرگ بیمار خواهد شد.
در طول درمان اگر دارو ها جوابگو نشود بایستی مرحله دیالیز را انجام داد. دیالیز فرایندی است که به واسطه آن سموم موجود در بدن توسط دستگاهی خارج می شود.
عمل شستشوی خون توسط دستگاه است. از این طریق خون، وارد دستگاه شده سموم خارج و خون تمیز شده دوباره به بدن وارد می شود. انجام دیالیز فقط برای چند روز دوام داشته و این فرایند پاکسازی بایستی دوباره تکرار گردد.
دیالیز در منزل
امروزه در برخی موارد خصوصا افراد سالخورده و یا دیگر افراد توانایی مراجعه به بیمارستان و مراکز درمانی را نداشته وعمل دیالیز در منزل صورت می گیرد. در مورد دیالیز در منزل توضیح خواهیم داد.
در فرایند همودیالیز در منزل خون وارد دستگاه شده و توسط فیلتری بنام غشای دیالیز که بهترین و دقیق ترین روش است فرایند صورت می گیرد. البته استفاده از دستگاه دیالیز مضراتی دارد که این مضرات را می توان در موارد زیر خلاصه نمود: بروز فشار خون پایین، احتمال بروز عفونت خون، اسپاسم عضلانی، مشکلات خواب، بالارفتن سطح پتاسیم خون، کم خونی و در بدترین مورد امکان ایست قلبی وجود دارد.
دیالیز در منزل به روش صفاقی
در این روش پزشک متخصص کانتر دیالیز صفاقی را در بدن بیمار وارد می نماید. از خود بافت های بدن برای فیلتر نمودن خون استفاده می گردد. یک لوله پلاستیکی از دیواره معده وارد روده کوچک خواهد شد.
در مرحله بعد سرم تراپی در منزل روی معده تزریق شده و اطراف رود ه ها شسته و مواد زائد از بدن خارج می گردد. در این روش نیز شاهد عوارضی مانند افزایش وزن، بروز تب به دلیل عفونت، درد در ناحیه شکم و التهاب صفاق هستیم.
روش درمانی دیالیز در منزل
روش درمانی دیالیز در منزل به چهار صورت انجام می پذیرد:
- روش اول درمان معمولی و تقریبا ۴ساعت به طول می انجامد و معمولا سه مرتبه در منزل صورت می پذیرد.
- روش دیالیز کوتاه مدت که هربار ۲ الی۳ ساعت و ۵ الی ۷ بار درهفته صورت می پذیرد.
- فرایند همودیالیز شبانه که در شب و در طول خواب صورت می پذیرد.
- دیالیز زیرنظر پزشک و هر دو روز یک بار که معمولا ۴ ساعت به طول می انجامد.
برای همودیالیز خانگی بایستی کارهای زیررا انجام دهید:
برای انجام همودیالیز در منزل به دستگاه دیالیز مانند دستگاهی که در مراکز درمانی وجود دارد و دستگاه تصفیه آب نیاز می باشد. در طول هربار فرایند دیالیز در منزل به ۱۲۰ الی ۱۵۰ لیتر آب نیاز می باشد. در این موارد حتما بایستی از آب تصفیه استفاده شود.
در مرحله دیگر از شما خواسته می شود که بیمار برای آزمایش خون به مراکز خدمات دیالیز مراجعه کند. اگر تغییری در خون بیماردیالیز شده مشاهده گردد پزشک معالج دستور تجویز دارو می دهد.
ابن کار بهتر است توسط پرستار و یا کادر درمان صورت پذیرد. اما اگر هریک از افراد خانواده آموزش لازم را ببینند بهتر است.
سخن آخر
در این نوشته ما به بررسی روند دیالیز در منزل پرداختیم. اگر این کار توسط خودتان در منزل انجام می پذیرد اقدامات مهمی صورت دهید. بخاطر این که دچار مشکلی نگردید بهتراست با مرکز خدمات دیالیز که شبانه روزی می باشد تماس گرفته وهمراه با تیم ارسالی این کاررا انجام دهید.
